Spis treści
Ciekawe znalezisko na cmentarzu na Bródnie
Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków poinformował o odnalezieniu pozostałości po domu przedpogrzebowym, który znajdował się na cmentarzu żydowskim na Bródnie. Obecnie prowadzone są tam prace archeologiczne. "Po kwerendzie archiwalnej, uporządkowaniu terenu i przeprowadzeniu badań nieinwazyjnych, rozpoczęto kolejny etap prac, podczas których odkryto pierwsze relikty budynku oraz bruk" - napisano na profilu konserwatora zabytków na Facebooku.
Prace archeologiczne prowadzi firma Wykop na Poziomie pod okiem członków Gminy Żydowskiej w Warszawie. Całość prac nadzoruje Komisja Rabiniczna do spraw Cmentarzy. Roboty na terenie cmentarza żydowskiego prowadzone są już od wielu lat. W 2023 roku zakończył się pierwszy etap prac. Wtedy robotnicy odtworzyli trzy oryginalne alejki oraz zlokalizowali miejsce pochówku założyciela cmentarza - Szmula Zbytkowera. Odkryto także pozostałości oheli, czyli grobowców i wpisano je do rejestru zabytków.
Cmentarz żydowski na Bródnie - historia
Nekropolia została oficjalnie otwarta w 1780 roku przez kupca Szmula Zbytkowera. Najstarsze nagrobki datuje się jednak na lata 1743-1760. Kilka lat po otwarciu cmentarza założono ogrodzenie i wybudowano dom przedpogrzebowy. Na terenie nekropolii spoczął jej założyciel, a także wynalazca Abraham Stern. Jego najsłynniejszym odkryciem był pierwszy w historii artymometr - poprzednik kalkulatora. Ostatnim pochówkiem było uroczyste złożenie szczątków ofiar Holokaustu w 1947 roku.
Obie wojny światowe spowodowały duże zniszczenia cmentarza, z kolei w okresie stalinizmu został kompletnie zdewastowany. Wiele nagrobków było rozsianych po różnych częściach Warszawy. Po wielu latach odnaleziono je w parku przy ul. Grochowskiej, w ZOO, a nawet na brzegach Wisły. Dopiero w latach 80. teren nekropolii uporządkowano i ogrodzono żelaznym parkanem. W 2009 roku cmentarz żydowski na Bródnie został wpisany do rejestru zabytków.
Prace archeologiczne na cmentarzu żydowskim na Bródnie (marzec 2025), zdjęcia:
