Już od pierwszych chwil w Zachęcie czuło się energię tego wyjątkowego spotkania. Przestrzeń konferencyjna wypełniła się młodymi twórcami, przedstawicielami instytucji kultury, ekspertami rynku sztuki i decydentami. Gdy Hanna Wróblewska, ministra kultury i dziedzictwa narodowego, otwierała konferencję, mówiła wprost:
– To czas dla was. Dla ekspertów, artystek i artystów, byście podzielili się doświadczeniami. Naszym celem jest stworzenie warunków, w których młodzi twórcy będą mogli rozwijać się i trwale pozostać w polu sztuki i kultury.
Przez dwa dni Polska była gospodarzem dla ministrów kultury z krajów Unii Europejskiej, Wielkiej Brytanii, Norwegii i Islandii. Główny temat? Przyszłość młodych twórców i realne wsparcie ich ścieżek zawodowych.
Debaty i wykłady – kluczowe głosy pierwszego dnia
Konferencję otworzyły dwa znakomite wykłady. Agnieszka Polska – artystka wizualna, której prace oglądać można było w MoMA i Tate Modern – dzieliła się swoimi doświadczeniami budowania międzynarodowej kariery. Philippe Kern, doradca Komisji Europejskiej, omówił zaś strategie wsparcia twórców w Europie.
Potem przyszedł czas na sześć paneli dyskusyjnych.
Olga Brzezińska podczas debaty "Projektowanie ścieżki zawodowej artysty" mówiła o potrzebie budowania mostów między twórczą wolnością a realiami rynku.
– Młodzi twórcy potrzebują nie tylko talentu, ale i wsparcia w budowaniu odporności psychicznej, sieci kontaktów oraz świadomego podejścia do kariery – podkreślała.
W panelu "Jak lepiej kształcić twórców?" profesorowie Marek Krajewski i Dorota Ilczuk zwracali uwagę na konieczność dostosowania edukacji artystycznej do realiów zmieniającego się świata.
– Młodzi ludzie wiedzą, czego chcą. Edukacja musi to uwzględniać – mówiła Marta Cienkowska, wiceministra kultury.
Technologia, przedsiębiorczość i zdrowie psychiczne
Współczesny rynek sztuki to także wyzwania związane z dynamiczną zmianą technologiczną. Podczas dyskusji o przyszłości zawodów twórczych, którą moderowała Natalia Hatalska, zwracano uwagę na wpływ sztucznej inteligencji i technologii cyfrowych na rynek pracy.
– Musimy wypracować nowe narzędzia ochrony praw autorskich i odpowiednie strategie adaptacji do zmian – podkreślała Aleksandra Szymańska z Centrum Rozwoju Przemysłów Kreatywnych.
Temat przedsiębiorczości w sektorze kultury również wybrzmiał bardzo mocno. Lars Ebert i jego paneliści podkreślali, że współczesny artysta musi być zarówno twórcą, jak i skutecznym menedżerem własnej kariery. Znajomość ekonomii, prawa czy technologii staje się niezbędnym elementem pracy artystycznej.
Z kolei dyskusja o zdrowiu psychicznym twórców pokazała, jak bardzo brakuje systemowego wsparcia dla ludzi sztuki. Ana Zão i uczestniczki panelu przypominały, że presja twórcza, nieregularność dochodów i brak stabilności zawodowej mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych.
– Czas na nową politykę – zdrowie w sektorze kultury musi stać się priorytetem – apelował Nils Fietje.
Nowoczesny mecenat i wizyty studyjne
Ostatnia debata, moderowana przez Roberta Piaskowskiego, dotyczyła nowoczesnego mecenatu kultury. Eksperci zgodzili się, że kluczowe są transparentne programy grantowe i wspieranie artystów nie tylko finansowo, ale i organizacyjnie.
– Artysta nie może być jednocześnie prawnikiem, księgowym i menedżerem. Potrzebujemy struktur, które pomogą twórcom skupić się na sztuce – mówiła Barbara Stacher z Komisji Europejskiej.
Drugi dzień konferencji poświęcono wizytom studyjnym w najważniejszych instytucjach artystycznych Warszawy – od Akademii Sztuk Pięknych po Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski. To była doskonała okazja, by zobaczyć, jak konkretne programy wsparcia działają w praktyce.
Ku stabilniejszej przyszłości młodych twórców
Konferencja "Młode artystki i artyści – wyzwania i rzeczywistość" nie była tylko miejscem debat – była impulsem do konkretnych działań. Spotkania, panele i wizyty pokazały, jak różnorodne, ale i zbieżne są potrzeby młodych twórców w Polsce i Europie.
Rozmowy prowadzone podczas tych dwóch dni mogą stać się fundamentem dla przyszłych zmian – takich, które uczynią sektor kultury miejscem bardziej otwartym, wspierającym i odpornym na wyzwania współczesności.
Przeczytaj też: Otwarcie EXPO 2025 w Osace. Jak na tle innych krajów wypada polski pawilon?
