Według badań opublikowanych przez Australijskie Towarzystwo Psychologiczne aż 20% osób na najwyższych stanowiskach w świecie biznesu przejawia zachowania i tendencje, które wyczerpują znamiona cech osobowości psychopatycznej. Jeśli zbierzemy sobie te charakterystyki i uważnie przyjrzymy się naszym liderom, politykom, a nawet niektórym przełożonym okaże się, że psychopatów jest znacznie więcej, niż może się wydawać. Oczywiście nie każdy jest kimś w rodzaju Jokera z komiksów/filmów o Batmanie, czy przerażającym wyrachowanym mordercą „z klasą” w stylu Hannibala Lectera. To tak nie działa. Często nawet sami psychopaci nie zdają sobie sprawy jaki tym osobowości posiadają. Jesteśmy także przyzwyczajeni do obrazu wysublimowanego, wyjątkowo inteligentnego człowieka, który jednocześnie ma w sobie zło i znów: padamy tu ofiarą popularnych stereotypów.
Jakie cechy mają psychopaci?
- nie są w stanie tworzyć stałych związków z innymi
- przedmiotowo traktują partnerów seksualnych
- potrafią być bezrefleksyjnie okrutni do ludzi i zwierząt)
- ignorują normy społeczne, prawa i zasady
- nie występuje o nich poczucie winy lub wstydy (choć nierzadko udają jego obecność)
- powtarzające się popełnianie czynów zabronionych nawet ze świadomością nieuchronnej kary
- niezdolność do zrozumienia emocji innych
- kompulsywne kłamanie, często bez przyczyny
- potrzeba ciągłej gratyfikacji i satysfakcji, nawet jeśli ceną jest czyjaś krzywda
- świadome i powtarzające się manipulowanie innymi
Trzeba przyznać, że osoby wyposażone w taki wachlarz cech nie są idealnym materiałem na przyjaciół, jednak jako przywódcy, wojskowi czy biznesmeni mogą sprawdzić się doskonale. Ich skuteczność bywa potężna, ale warto pamiętać, że nie będą liczyć się z kosztami.
Czemu psychopaci są wciąż wśród nas?
To bardzo dobre pytanie, jednak nasz gatunek nie ma niestety okienka na skargi i zażalenia w dziale „ewolucja”. Z punktu widzenia najważniejszych celów gatunku (przetrwać, dorosnąć, wychować potomstwo) osobowość psychopatyczna stanowi spore niebezpieczeństwo. Może wywołać wojnę z innym plemieniem, może w imię własnej satysfakcji doprowadzić do dramatów innych.
Jednak warto pamiętać o jednej z wymienionych wcześniej cech: wyjątkowemu talentowi do kłamstwa. Psychopaci są doskonali w zdobywaniu zaufania innych i budowaniu więzi, nawet jeśli z ich strony są one tylko pozorne i ostatecznie kurtyna opadnie. Do tego czasu umiejętna manipulacja innymi stworzy psychopatom dogodne warunki do wtopienia się w społeczność i realizację swoich celów. Zatem z punktu widzenia ewolucji to także kłamstwo, że psychopata jest przydatny gatunkowi. Jednak udało się nam je skutecznie sprzedać.
Odwróćmy zatem pytanie, czemu nie ma ich więcej, skoro są tak bardzo skuteczni? Otóż psychopatia nie jest tylko i wyłącznie wynikiem naszych genetycznych uwarunkowań, na jej wystąpienie składa się wiele czynników, także zewnętrznych. Z pewnością my jako ludzkość, chwaląc psychopatów za ich skuteczność i zachwycając się ich sukcesami, także dajemy paliwo dla kolejnych. „Sukces" od dawna jest nadrzędną wartością i w naszej kulturze niestety wyprzedza „bezpieczeństwo” czy „miłość”. Pierwszy jest „sukces”, bo z nim stać nas na pozostałe. Tak widzi to kod kultury, bo prawda przecież bywa różna. Zatem od interpretacji oraz ewentualnej zmiany tego kodu może zależeć to czy psychopatów będzie mniej czy więcej w przyszłości.
Polecany artykuł:
