Kto ogłasza żałobę narodową w Polsce i w jakich okolicznościach?
Zgodnie z obowiązującym porządkiem prawnym, żadna ustawa nie reguluje precyzyjnie przesłanek wprowadzenia żałoby narodowej. Jest to decyzja podejmowana w sposób uznaniowy przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, często po konsultacjach z premierem lub Kancelarią Prezesa Rady Ministrów.
Żałoba narodowa ogłaszana jest najczęściej w wyniku:
- śmierci ważnych postaci życia publicznego, zwłaszcza o zasięgu międzynarodowym lub religijnym,
- katastrof masowych i tragedii o dużym oddźwięku społecznym (np. katastrofa smoleńska, wypadki autokarowe z dużą liczbą ofiar),
- śmierci znanych artystów, duchownych czy działaczy państwowych, których dorobek miał szczególne znaczenie dla Polski.
Co mówi prawo o symbolach narodowych podczas żałoby?
Choć zasady ogłaszania żałoby narodowej nie są uregulowane ustawowo, odniesienia do tej instytucji znajdziemy w ustawie z dnia 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej. W art. 6 ust. 2 czytamy, że:
„W czasie żałoby narodowej flaga państwowa opuszczana jest do połowy masztu.” Oznacza to, że ustawa określa zasady eksponowania flagi państwowej podczas żałoby, ale nie precyzuje, kto i w jakich okolicznościach może ją ogłosić, ani jak długo ma ona trwać.
Jak długo może trwać żałoba narodowa w Polsce?
Nie ma odgórnie określonego czasu trwania żałoby narodowej. Może ona obowiązywać od jednego dnia do nawet tygodnia lub dłużej, w zależności od decyzji Prezydenta RP. W czasie jej trwania flagi państwowe są opuszczane do połowy masztu, a odwoływane lub ograniczane są imprezy masowe, koncerty, wydarzenia sportowe i rozrywkowe.
Polecany artykuł:
Żałoba narodowa w Polsce po śmierci papieży – Jana Pawła II i Benedykta XVI. Czy została wprowadzona?
- Po śmierci papieża-Polaka 2 kwietnia 2005 roku, Prezydent Aleksander Kwaśniewski ogłosił sześciodniową żałobę narodową – od 3 do 8 kwietnia. Była to najdłuższa żałoba w historii III RP.
- Po śmierci papieża seniora 31 grudnia 2022 roku, żadna oficjalna żałoba narodowa nie została ogłoszona w Polsce, choć odbyły się msze i inne formy upamiętnienia.
Przykłady żałoby narodowej z ostatnich lat
Katastrofa smoleńska (2010): Tygodniowa żałoba narodowa – od 10 do 18 kwietnia 2010 r.Wypadek autokaru w Chorwacji (2022): Jednodniowa żałoba – 7 sierpnia 2022 r.Śmierć prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza (2019): Żałoba ogłoszona na dzień pogrzebu – 19 stycznia 2019 r.Tragedia w escape roomie w Koszalinie (2019): Jednodniowa żałoba – 6 stycznia 2019 r.
Przykłady żałoby narodowej z ostatnich lat
- Katastrofa smoleńska (2010): Tygodniowa żałoba narodowa – od 10 do 18 kwietnia 2010 r.
- Wypadek autokaru w Chorwacji (2022): Jednodniowa żałoba – 7 sierpnia 2022 r.
- Śmierć prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza (2019): Żałoba ogłoszona na dzień pogrzebu – 19 stycznia 2019 r.
- Tragedia w escape roomie w Koszalinie (2019): Jednodniowa żałoba – 6 stycznia 2019 r.
Czy w Polsce będzie żałoba narodowa po śmierci papieża Franciszka?
Papież Franciszek, jako głowa Kościoła katolickiego i następca św. Piotra, pełnił niezwykle ważną rolę dla milionów wiernych na całym świecie, w tym w Polsce. Choć nie jest obywatelem Polski ani osobą bezpośrednio związaną z polskim życiem publicznym, jego śmierć może zostać uznana za wydarzenie o wyjątkowym znaczeniu. Decyzję o ewentualnym wprowadzeniu żałoby narodowej po jego śmierci podejmuje Prezydent RP. Przykład żałoby po Janie Pawle II z 2005 roku pokazuje, że w przypadku papieża taka forma upamiętnienia była już stosowana. Dodajmy, że żałoba narodowa po śmierci papieża Franciszka została już ogłoszona m.in. w Argentynie, kraju z którego pochodził, w Hiszpanii, czy w Portugalii.
Źródło: Czy w Polsce będzie żałoba narodowa po śmierci papieża Franciszka? Sprawdź, kto i kiedy podejmuje decyzję
