"Świat według Kiepskich. Zwariowana historia kultowego serialu Polsatu". Recenzja książki

Serial, a właściwie to sitcom, jednak okazuje się, że w tamtym czasie niewielu zdawało sobie sprawę z tego, co to słowo oznacza, Świat według Kiepskich, zadebiutował na antenie Polsatu 16 marca 1999 roku. Pomimo obaw trzy odcinki pilotażowe produkcji okazały się być ogromnym sukcesem i już kilka miesięcy później, we wrześniu, stacja zaczęła emitować kolejne epizody. Od tamtej pory serial powracał do telewidzów regularnie, rokrocznie, zazwyczaj zarówno w ramówce wiosennej, jak i jesiennej. 

Mający w założeniu punktować i za pomocą wyolbrzymień, karykatury, komentować polskie przywary, mniej i bardziej bieżące wydarzenia, zjawiska społeczne “Kiepskich Świat” natychmiast zdobył grono wielkich fanów - i wrogów - i każda z tych grup przez te wszystkie lata wiernie śledziła kolejne przygody Ferdynanda, Halinki, Waldka, Mariolki, Babki Kiepskiej i ich sąsiadów - Arnolda Boczka, Mariana i Heleny Paździochów, a także listonosza Edzia, Prezesa Kozłowskiego, Jolasi, czyli żony Waldusia i wielu wielu innych gościnnych bohaterów.

Wszystko ma swój koniec

Było jasne, że prędzej czy później stacja zaprzestanie emisji serialu - z biegiem lat główna obsada coraz bardziej się kurczyła, aktorzy, twórcy i fani produkcji musieli mierzyć się ze śmiercią kolejnych stałych członków obsady, wszyscy mieli jednak nadzieję, że stanie się to jak najpóźniej. Niestety, w czerwcu tego roku stacja Polsat oficjalnie poinformowała o zakończeniu emisji serialu. Od 31 sierpnia, w każdą środę o godzinie 21:35, emitowane są odcinki ostatniego, 35 (!) sezonu. W ramach pożegnania Wydawnictwo SQN wydało książkę, która odsłania przed fanami Kiepskich wszystkie tajemnice serialu.

Zwariowana historia zwariowanej rodziny i ich sąsiadów

Pomysłodawcami i autorami książki Świat według Kiepskich. Zwariowana historia kultowego serialu Polsatu są Jakub Jabłonka i Paweł Łęczuk. Panowie nie stworzyli jednak kolejnej, nudnawej opowieści, można powiedzieć, biograficznej serialu, opisując jego historię, zdecydowali się natomiast oddać głos głównym zainteresowanym, czyli twórcom - producentom, reżyserom, scenarzystom, kostiumografom, operatorom, charakteryzatorom, autorom piosenki tytułowej i co najważniejsze aktorom. To ich wspomnienia prowadzą nas przez kolejne etapy życia Kiepskich - od zrodzenia się pomysłu, przez jego realizację, opatrzoną, jak się okazuje, ogromnymi wyrzeczeniami, etap castingu, pierwsze nagrania, zmiany wśród realizatorów, aż do samego końca. 

Adekwatny tytuł - bo nie tylko sam serial określić można słowem ‘zwariowany’, ale także, jak wskazuje lektura, jego historię, od razu sugerują, że mamy do czynienia z opowieścią, po której można spodziewać się sporo smaczków, w połączeniu z charakterystyczną oprawą graficzną od razu oddają ducha tego sitcomu.

Kiepskich świat

Na książkę złożyło się dwanaście rozdziałów, a każdy z nich skupia się na innym aspekcie związanym z serialem - początki, tworzenie obsady, mierzenie się ze sławą, wrażenia ze wspólnej współpracy, duże zmiany w powstaniu produkcji, jej korzenie, czy opowieści z garderoby i wspomnienia tych, których już z nami nie ma. Mowa oczywiście o jedynych, niezapomnianych Ryszardzie Kotysie, Dariuszu Gnatowskim, Krystynie Feldman, Bohdanie Smoleniu czy Zofii Czerwińskiej. Sama forma książki może się początkowo wydawać chaotyczna - każdy rozdział składa się z kilku wypowiedzi różnych osób związanych z sitcomem, jednak czytelnik szybko orientuje się, że właśnie w tej formie zawarty jest cały klucz.

To właśnie wspomnienia, opowieści tych, którzy poświęcili tworzeniu Świata według Kiepskich lata, oszczędności życia są najbardziej wartościowe. Szczególnie istotny i atrakcyjny z pozycji czytelnika jest fakt, że pojawiły się glosy tych, których nie widzimy na ekranie, a bez których tego serialu by nie było: producenta Tomasza Kurzewskiego, reżyserów Okiła Khamidowa, Patricka Yoki i Adka Drabińskiego, scenarzystów Aleksandra Sobiszewskiego, Janusza Sadzy, Igora Nurczyńskiego czy Katarzyny Śnieżki Sobiszewskiej i kierowniczki produkcji Anny Skowrońskiej - zależy mi na tym, by te nazwiska wybrzmiały, by każdy fan wiedział, że bez tych ludzi też nie byłoby Kiepskich.

Moje ulubiene

W centrum zawsze byli oni - Andrzej Grabowski, Marzena Kipiel-Sztuka, Bartosz Żukowski, Barbara Mularczyk-Potocka, Renata Pałys, Ryszard Kotys i Dariusz Gnatowski. To Ci aktorzy pokazali całe spektrum swojego ogromnego talentu przez lata wcielając się, tak bardzo wiarygodnie w “patologiczną rodzinę z Wrocławia i jej sąsiadów”. Ich opowieści przynoszą całą garść ciekawostek, odpowiedzi na pytania, na które wielu fanów od dawna poszukuje odpowiedzi. Książka powstała już po śmierci Pana Kotysa i Pana Gnatowskiego, a ich głosem w książce są żony - Pani Kamila Sammler-Kotys i Pani Anna Gnatowska, które, niczym jedność, opowiadają o tym, jak ważny był dla ich mężów “ten cały Kiepski Świat”. 

Historie mówione to jedno, co innego to historia, którą stworzyły zdjęcia, a tych w książce znajduje się - dosłownie - cała masa! Fotografie z różnych etapów historii serialu w niesamowity sposób dopowiadają całą fabułę.

Jest miło i wesoło, ale nie zawsze. Nie brak też gorzkich wspomnień, opowieści o problemach, które serial, którego odbiór nie zawsze był pozytywny, przysporzył aktorom i twórcom. Dlatego cieszy mnie przywołanie tekstów Witolda Godzica i Witolda Kota, którzy zwrócili uwagę na tę drugą stronę Kiepskich, której wielu nie widziało (lub widzieć nie chciało), czyli fakt, iż każdy z epizodów kryje w sobie jakąś prawdę, jest swoistym, ostrym komentarzem, który powinien skłonić do refleksji, a kto tego nie dostrzega, widocznie patrzy na fabułę jedynie powierzchownie.

Ariwe derczi roma

Świat według Kiepskich się kończy. To fakt, z którym fanom tego serialu nie jest łatwo się pogodzić, z drugiej strony zaś było jasne, że ten moment kiedyś nastąpi, Nastąpił, gdy serial znacznie się zmienił w stosunku do pierwszych odcinków, gdy odeszli Pażdzioch i Boczek, bez których wielu nie jest sobie w stanie wyobrazić dalszych przygód, tego całego świrowania i powitań rozpoczynających się od słów “Panu zawsze się chce wtedy, kiedy mnie” czy “Panie Boczek, ty erosomanie jeden”, kwitowanych takimi powiedzonkami jak “W mordę jeża” czy “Panie, nie obrażaj Pan!”, które już dawno weszły do naszego codziennego słownika. 

Dlatego właśnie ta książka jest tak ważna i wartościowa - głosem twórców i aktorów opowiada całą historię Świata według Kiepskich, serialu, zwraca się do fanów, widzów głosem tych, których Ci uwielbiają i szanują za ich niesamowitą, ponad dwudziestoletnią pracę na planie produkcji, która stała się ważnym elementem codzienności wielu Polaków. Świat według Kiepskich. Zwariowana historia kultowego serialu Polsatu to piękne podsumowanie, Kiepscy w pigułce, pozycja dla każdego fana, po przeczytaniu której zapragnie obejrzeć wszystkie 35 sezonów jeszcze raz, od początku, ale też dla mniej wiernych fanów, czy wręcz przeciwników, by Ci mogli zrozumieć, na czym polega fenomen tej produkcji.