Oto historia powstania Smells Like Teen Spirit Nirvany
Myślisz lata dziewięćdziesiąte w muzyce rockowej, mówisz... Nirvana. Grupa, dowodzona przez Kurta Cobaina, rządziła i dzieliła w tamtej dekadzie. Dla tria przełomowy okazał się utwór Smells Like Teen Spirit. Został on wydany na singlu 10 września 1991 roku i była to pierwsza zapowiedź albumu Nevermind, który na rynku pojawił się dwa tygodnie później.
Kompozycja narodziła się na początku 1991 roku. Smells... była jedną z ostatnich piosenek napisanych przed wyjazdem Nirvany do Kalifornii w celu nagrania drugiego studyjnego albumu pod czujnym okiem producenta Butcha Viga. Cobain zresztą wysłał mu kasetę demo na tydzień przed właściwą sesją.
– To było tak cholernie zniekształcone, że ledwo cokolwiek słyszałem. Ale pod tym szumem usłyszałem "hello, hello", melodie oraz struktury akordów. Mimo, że nagranie było okropne, byłem bardzo podekscytowany – wspominał, w rozmowie z Kerrang!, Vig.
Kiedy Cobain zaprezentował Smells Like Teen Spirit swoim kolegom z zespołu, numer składał się z głównego riffu, który według autora był "banalny" oraz podobny do More Than a Feeling Bostonu czy Louie Louie The Kingsmen, oraz melodii wokalnej refrenu. Charakteryzował się też zmianą dynamiki na zasadzie: spokojna zwrotka-ostrzejszy refren. Czyli coś, co podpatrzył u grupy Pixies.
– Próbowałem napisać najlepszą piosenkę popową. Właściwie to chciałem zerznąć coś z Pixies. Muszę to przyznać. Kiedy po raz pierwszy usłyszałem Pixies, związałem się z tym zespołem tak mocno, że powinienem grać w nim albo przynajmniej w zespole wykonującym ich covery – powiedział Cobain w 1994 roku w wywiadzie dla amerykańskiego magazynu Rolling Stone.
Zwolnienie tempa w zwrotce to zasługa basisty Krista Novoselica. Szybko dołączył do niego perkusista Dave Grohl, który nadał rytm kształtującemu się numerowi. Dlatego też wszyscy członkowie Nirvany są wymienieni jako autorzy Smells Like Teen Spirit. Natomiast producent Butch Vig zasugerował później kilka zmian aranżacyjnych.
Tytuł tego ikonicznego utworu zawdzięczamy z kolei przyjaciółce Cobaina. Kathleen Hanna, z zespołu Bikini Kill, w trakcie jednej z zakrapianych imprez w domu lidera Nirvany napisała na ścianie "Kurt smells like teen spirit". Teen Spirit był nazwą dezodorantu, którego używała Tobi Vail, wówczas dziewczyna Cobaina, która również występowała w Bikini Kill. Muzyk nie miał pojęcia, że chodzi o dezodorant. Zorientował się dopiero kilka miesięcy po wydaniu Smells Like Teen Spirit. Dlatego też wspomniany napis traktował jako rewolucyjne hasło.
Singiel Nirvany okazał się ogromnym sukcesem. Stacje radiowe i telewizyjne, w tym MTV, mocno na niego stawiały. Nie da się ukryć, że kompozycja napędziła później sprzedaż Nevermind. W ramach ciekawostki dodajmy, że wersja singlowa Smells Like Teen Spirit była krótsza od tej albumowej o ponad dwadzieścia sekund.
Utwór stał się przebojem, a teledysk katowały stacje telewizyjne
Do utworu powstał także ikoniczny teledysk, który zna tak naprawdę każdy miłośnik muzyki rockowej. Na reżysera klipu został wybrany Samuel Bayer, a całość nakręcono 17 sierpnia 1991 roku na terenie studia 6 GMT Studios.
– Na planie teledysku było z jakieś 40 osób, w tym mój przyjaciel i basista Tony Baumeister. Reżyser kazał nam usiąść w studiu na podwyższeniu, a zespół grał przed nami. Mieliśmy wyglądać na znudzonych. Ja i moi przyjaciele znaliśmy tę piosenkę całkiem dobrze, ale reszta publiczności już nie. Słuchanie tej piosenki w kółko stało się zaraźliwe. Reżyser stracił kontrolę nad tłumem i zapanował chaos. Większość ujęć tłumu nie była planowana – wspominał Burton C. Bell, były wokalista amerykańskiej formacji Fear Factory.
Wideo do Smells Like Teen Spirit zainspirowane zostało filmem Nad krawędzią z 1979 roku oraz klipem do numeru Rock 'n' Roll High School z repertuaru legendarnej grupy Ramones. Kultowy teledysk, oparty na koncepcji szkolnego apelu, który przeradza się w konkretną zabawę, zgarnął dwie nagrody MTV Video Music Awards.
Utwór Smells Like Teen Spirit niewątpliwie zdefiniował lata dziewięćdziesiąte. Stał się prawdziwym hymnem pokolenia. Magazyn Kerrang! umieścił kompozycję Nirvany na pierwszym miejscu na liście "100 najlepszych singli wszech czasów". Z kolei w 2021 roku Rolling Stone uznał ten utwór za jeden z najważniejszych w historii muzyki. Według przedstawicieli Rock and Roll Hall of Fame Smells Like Teen Spirit ukształtował muzykę rockową. I tak można byłoby jeszcze długo wymieniać kolejne wyróżnienia...
